2022 жылғы 5 маусымда Қазақстанда республикалық референдум өтті. Референдум өткізуді Президент Қасымжомарт Тоқаев 2022 жылғы 29 сәуірде Қазақстан халқы Ассамблеясының сессиясында ұсынды, ал 2022 жылғы 5 мамырда Президент референдум өткізу туралы Жарлыққа қол қойды. Референдум тұтастай алғанда азаматтық және саяси сана мен қазақстандық қоғамның даму деңгейінің көрінісі болғаны анық. Мұның дәлелі-халықтың референдум туралы хабардарлығы және оны қолдау. Біз жүргізген әлеуметтанулық зерттеу нәтижелеріне сәйкес нәтижелер келесідей:
Ақпараттандыру
Қоғамдық пікірді талдауға сәйкес, абсолютті көпшілік (87,3%) конституциялық түзетулер бойынша алдағы республикалық референдум туралы қандай да бір түрде біледі.
Ақпарат көздері
Ақпараттың негізгі көзі-медианың жаңа және дәстүрлі түрлері (әлеуметтік желілер мен мессенджерлер – 58,9%, теледидар – 45,1%). Сонымен қатар, халыққа ақпараттың белсенді ағымы әлеуметтік ортада жүреді (достар, жақын адамдар, таныстар және қауесеттер – 40,8%).
Жеке түзетулерді қолдау
Социологиялық деректерге сәйкес, азаматтардың көпшілігі елімізде ҚР қолданыстағы Конституциясына өзгерістер туралы референдум өткізуге оң көзқараспен қарайды.
Барлық түзетулер пакетінің ішінен қазақстандықтар, ең алдымен, азаматтардың құқықтарын қорғау тетіктерін күшейтуді – 80,1%, халықтың елді басқаруға қатысуын кеңейтуді – 76,7%, суперпрезиденттік модельден президенттік республикаға түпкілікті көшуді – 73,5%, бірқатар билік өкілеттіктерін қайта бөлуді – 72,3%, Парламенттің рөлін күшейтуді және мәртебесін көтеруді – 64,4% қолдайды.
Ақпараттық-түсіндіру жұмысын бағалау
Деректерге сәйкес, сұралғандардың 63,5% — ы қандай да бір дәрежеде ҚР Конституциясына ұсынылған түзетулерді түсінеді.
Референдумнан күту
Қазақстандықтардың 67,9% — ы конституциялық түзетулер бойынша референдум өткізу елдің дамуына оң әсер етеді деп санайды.
Ықтимал келу және қолдауға дайын болу
Азаматтардың үштен екісі 2022 жылғы 5 маусымда – ҚР Конституциясына енгізілген түзетулер бойынша референдум күні жеке дауыс беруге ниетті. Ықтимал келу-67,4%.
Жалпы, қазақстандықтардың 75,9% — ы Конституцияға енгізілген түзетулерді қолдауға дайын.