Күні және сайлау рәсімдері
Ресей президентін сайлау 2024 жылдың 17 наурызына жоспарланды. Дауыс беру 15-17 наурыз аралығында, үш күн бойы өтті. Сонымен қатар, 29 аймақта қашықтықтан электронды дауыс беру (ҚЭД) мүмкіндігі қарастырылды.
«Мобильдік сайлаушы» сервисі арқылы 3 миллионнан астам ресейлік өз тіркелген жеріне қарамастан, ыңғайлы учаскеде дауыс беруге өтінім жіберу мүмкіндігіне ие болды.
Жаңа аймақтарда (Донецк және Луганск халық республикалары, Запорожье және Херсон облыстары) дауыс беру қиын жағдайларды ескере отырып, мерзімінен бұрын өткізілді.
Әлеуметтік-экономикалық контекст
Ресейдегі сайлау оң экономикалық тенденциялар аясында өтті. Елдің ЖІӨ 2,6%-ға өсті, жұмыссыздық деңгейі тарихи минимумға (2,9%) дейін төмендеді, ал 2023 жылы нақты жалақы 8%-ға артты.
Наразылық көңіл-күйінің деңгейі салыстырмалы түрде төмен болды – ресейліктердің тек 15%-ы саяси талаптарды орынды деп санады. Сонымен қатар, Президенттің қолдау рейтингі 86%-ды құрады.
Кандидаттарды ұсыну
2024 жылғы Ресей президенттік сайлауына төрт кандидат тіркелді:
• Владимир Путин (өзін-өзі ұсыну);
• Владислав Даванков («Жаңа адамдар» партиясы);
• Николай Харитонов (РФКП);
• Леонид Слуцкий (РЛДП).
Барлық үміткерлер Владимир Путиннің саяси бағытын қолдады. Олардың сайлауалды науқандары нақты бәсекелестікке емес, партиялардың саяси позицияларын нығайтуға бағытталды.
Сайлаушыларды жұмылдыру
Сайлаушыларды жұмылдыру науқаны 17 ақпан мен 14 наурыз аралығында жүргізілді. Ол федералдық және аймақтық деңгейдегі кең ауқымды үгіт-насихат шараларын қамтыды.
Негізгі күш-жігер дауыс беру рәсімін түсіндіру және азаматтарды сайлауға қатысуға ынталандыру мақсатында бейнематериалдар мен баннерлер әзірлеуге бағытталды.
Аймақтардағы үгіт-насихат тәсілдері
• Иркутск облысында үгіт-насихат жағымды тезистерге негізделді: «Ресей үшін!», «Таза көшелер үшін!».
• Забайкалье өлкесінде негізгі назар патриотизм мен СВО (арнайы әскери операция) қатысушыларымен байланысқа аударылды. Әлеуметтік желілер әуесқой және кәсіби түрде түсірілген бейнематериалдарға толы болды. Олардың арасында:
o «Сақиналар әміршісі» және «Слово пацана» сияқты танымал фильмдер мен сериалдардың қайта дыбысталуы;
o Дауыс беруге шақыруды бейнелейтін ерекше сюжеттер, мысалы, жекпе-жектен шыққан боксшы немесе «V» белгісін барлық жерде кездестірген қыз.
o Мерекелерге арналған тақырыптық акциялар да ұйымдастырылды. Мысалы, 1 наурыз – Дүниежүзілік мысықтар күніне орай мысықтармен және таңдаулы тақырыптармен безендірілген суреттер топтамасы жасалды.
Барлық үгіт-насихат материалдары ресми арналар, соның ішінде ОСК-ның Telegram арнасы арқылы таратылды.
Сайлау науқанының негізгі тақырыптары
• Владимир Путин Ресейдің бірлігіне, егемендігіне және отбасыларды қолдауға баса назар аударды. Оның бағдарламасы ана капиталы бағдарламасын ұзартуды, ең төменгі жалақыны арттыруды, сондай-ақ білім беру мен инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыруды қамтыды.
• Николай Харитонов (РФКП) тегін білім беру мен денсаулық сақтау жүйесін қайтаруды, стратегиялық салаларды ұлттандыруды және зейнеткерлік жасты төмендетуді ұсынды.
• Владислав Даванков («Жаңа адамдар») жастар саясатына, өзін-өзі басқаруға және елді модернизациялауға басымдық берді.
• Леонид Слуцкий (РЛДП) Владимир Жириновскийдің саяси мұрасына ерекше мән беріп, СВО-ны қолдауға және әлеуметтік теңсіздікті азайтуға бағытталған бағдарламасын ұсынды.
Сайлауға қатысу және дауыс беру нәтижелері
Сайлауға қатысу көрсеткіші 74,44%-ды құрады, бұл посткеңестік кезеңдегі рекордтық деңгей болды.
• Владимир Путин – 87,28%;
• Николай Харитонов – 4,31%;
• Владислав Даванков – 3,85%;
• Леонид Слуцкий – 3,20%.
Дауыстарды санау және сайлау қорытындылары
Дауыстарды санау сайлау аяқталғаннан кейін бірден басталды, ал соңғы нәтижелер 28 наурызға дейін жариялануы тиіс.
Сайлауда 87,28% дауыс жинаған Владимир Путин жеңіске жетті.